Spreken mag, zwijgen ook!

When you talk, you are  only repeating what  you already know.

But if you listen, you may learn something new.

Dalai Lama

 

Ik weet het, ik ben spreekcoach, dus ik werk voornamelijk aan de stem en het spreken en de durf om met zelfvertrouwen je stem te laten horen. Maar heel vaak werk ik ook aan het durven zwijgen. Durven in stilte aanwezig te zijn zonder de inwendige druk te voelen om toch maar iets te moeten toevoegen aan het gesprek omdat je anders misschien wel bekeken wordt als de stille. Of als de domme die haar mond nooit opendoet omdat ze geen kennis heeft. Of als de arrogante die niet wil spreken omdat hij zich beter voelt dan de anderen.

 

Sandra is een vrouw van 35 jaar die een individueel traject volgt bij mij. Ze werkt als administratief medewerkster bij een bank. Tijdens de middagpauze gaan alle collega’s samen iets eten in de cafetaria.

Voor Sandra is dit elke keer opnieuw een enorme strijd. Vaak zit ze er in stilte bij en heeft ze niets toe te voegen. Ze schaamt zich hiervoor en denkt dat er iets mis is met haar en dat haar collega’s haar maar vreemd vinden. Als ze eerlijk is met zichzelf heeft ze er helemaal geen behoefte aan om haar boterhammen op te eten samen met haar collega’s. Het liefst van al wil ze buiten op een bankje haar lunch verorberen. ‘Maar wat gaan de anderen wel niet denken?’, is haar grote angst.

 

We hebben gewerkt aan twee zaken.

Eerst aan het feit dat ze voor zichzelf de ruimte mag toe eigenen om alleen naar buiten te gaan om daar in alle rust haar boterhammen op te eten.

Hierbij was een eerste belangrijke stap voor haar om haar introverte manier van zijn te aanvaarden. Beseffen dat ze andere behoeftes heeft dan de meeste extraverte collega’s en dat ze voor deze behoeftes mag uitkomen. Dat ze hiervoor mag gaan staan. Eindelijk.

Na al die jaren kan er ruimte komen voor zelfkennis en zelfaanvaarding. ‘Zo zit ik in elkaar en ik mag op mijn manier mijn leven leiden, los van wat anderen hiervan denken.’

 

Daarnaast hebben we gewerkt aan af en toe samen met de collega’s haar lunch opeten, maar dat ze daar in stilte aanwezig mag zijn.

Ze mag luisteren en observeren. Ze hoeft helemaal niets te zeggen als ze niets toe te voegen heeft. Wil ze wel spreken, dan kan dat natuurlijk ook.

We hebben gewerkt aan de innerlijke strijd tussen twee deeltjes die in haar aanwezig zijn. Er is een deeltje dat heel erg bang is om afgewezen te worden en dat gelooft dat spreken de enige manier is om aanvaard te worden. Anderzijds is er een deel in haar dat liever gewoon stil aanwezig is en niet spreekt.

 

Dat laatste deel - dat liever in stilte aanwezig is - is het deel dat voor rust kan zorgen, maar dat vroeger geen ruimte kreeg. Gaandeweg leert Sandra om zorg te dragen voor het deel dat bang is om afgewezen te worden, waardoor het laatste deel meer en meer ruimte kan innemen en Sandra met meer rust en vertrouwen haar boterhammen kan opeten bij haar collega’s, ook al is ze zwijgend aanwezig.

 

Sandra is duidelijk overwegend introvert.

En heel wat van mijn klanten met haar. Het is niet verwonderlijk dat een groot deel van mijn introverte klanten worstelt met het spreken (en het zwijgen). Introverten houden er nu eenmaal van om te observeren in gezelschap. Om gewoon stil aanwezig te zijn. Niet omdat ze altijd stil zijn, niet omdat ze dom zijn en zeker niet omdat ze arrogant zijn. Neen, gewoon omdat ze nu eenmaal introvert zijn. En deze karaktereigenschap zorgt ervoor dat men liever luistert dan praat. Liever observeert dan deelneemt aan een gesprek en zich beter voelt tijdens 1-op-1 gesprekken. 

 

Of je introvert of extravert bent heeft een enorme invloed op jezelf als spreker. Voor een extravert persoon is het woord nemen in een groep doorgaans makkelijker. Voor hen zijn groepen ook net de plek waar ze energie van krijgen, terwijl introverten alleen moeten zijn om bij te tanken. Een introvert persoon is gevoeliger voor prikkels van buitenaf dan een extravert persoon waardoor hij liever niet in de belangstelling staat.

  

 

Ook Brecht, een 35-jarige man, heeft een haat-liefde verhouding met spreken. Hij vindt de wekelijkse vergaderingen een hel.

Meestal neemt hij een afwachtende, luisterende houding aan en neemt hij enkel het woord als zijn standpunt helemaal duidelijk is. Dit ergert hem enorm. In zijn ogen nemen zijn collega’s allemaal zo makkelijk het woord tijdens een vergadering en is hij de enige die zich inhoudt en niet spreekt.

Hij heeft het gevoel dat zijn collega’s hem hierdoor minder competent vinden. Hij houdt vast aan de overtuiging ‘Ik moet spreken anders gaan ze mij niet competent vinden.’ of aan ‘Niet spreken in een vergadering is geen optie.’ De druk in zichzelf om te moeten spreken is zo groot, waardoor hij helemaal blokkeert.

 

Het merendeel van mijn klanten worstelt met dit gegeven. Ikzelf heb hier lange tijd last van gehad. Je voelt in jezelf geen drang om te spreken, maar anderzijds ervaar je een inwendige en uitwendige druk om wel te spreken.

 

Want niet spreken lijkt niet te kunnen in onze werk-cultuur. Gewoon luisterend aanwezig zijn wordt beschouwd als niet voldoende. Er wordt verwacht dat je ten allen tijden je mening kan geven over een bepaald onderwerp. En liefst zo ad rem mogelijk. En ik begrijp dat als je in een vergadering zit en je de ganse tijd je mond houdt, dat dat enorm frustrerend kan zijn. Maar laat een meeting/vergadering nu net een plek zijn waar je de sprekers die geen moeite hebben met het snel verkondigen van hun mening, een podium geeft. En waar de observerende, wellicht opmerkzame en stillere collega buiten de boot valt en heel wat stress ervaart.

 

Het aanvaarden van zijn anders zijn (lees: zijn meer introverte kant) was net als voor Sandra, ook voor Brecht een eerste belangrijke stap.

Een stap die heel wat van mijn klanten moeten zetten. Beseffen dat jij een andere spreker mag zijn dan je collega’s. Je mag een aantal van je oude belemmerende overtuigingen over competente sprekers loslaten en vervangen door meer helpende overtuigingen.

 

Bijvoorbeeld de overtuiging dat ad rem reageren in een vergadering niet gelijk is aan competent werk leveren. Dat je observerend aanwezig mag zijn in een vergadering. Je hoeft alleen maar te spreken als je echt iets bij te dragen hebt. Deze overtuigingen zorgen ervoor dat je meer ontspannen aanwezig kan zijn in een vergadering en dat de innerlijke druk om te moeten spreken wegvalt.

 

Wat mij vaak helpt om los te komen van mijn blokkerende overtuiging is het gangbare concept dat in de buitenwereld leeft in vraag durven stellen. Het is niet omdat het gros van de buitenwereld deze overtuiging aanneemt dat jij deze moet overnemen. Je mag anders denken en je mag het anders doen, zelfs op de werkvloer!

 

Zo is een vergadering bijvoorbeeld niet altijd de meest efficiënte manier om tot een beslissing te komen.

Uit een onderzoek van Marvin Dunnette, een hoogleraar psychologie op de University of Minnesota, blijkt trouwens dat medewerkers die zelfstandig werken creatievere en efficiëntere ideeën uitwerken dan in een groep.

En trouwens hoe groter de groep waarin ideeën worden uitgewerkt, hoe minder en vooral slechter de prestaties werden. Als dat geen mega-bewijs is dat vergaderingen niet altijd doeltreffend zijn.

 

Een ander inzicht dat mij helpt om meer mezelf te zijn in grote groepen is dat niet altijd de grootste sprekers de beste ideeën hebben.

Soms komt er uit de mond van diegene die bijna niets zegt een enorm vernieuwende manier van kijken. Ik las ooit in één van de dagboeken van de dichter Leonard Nolens een passende zin die mij altijd is bijgebleven: ‘Hij sprak zeven talen, maar hij had niets te zeggen.’ Het is inderdaad niet omdat een spreker vlot het woord neemt in een vergadering dat de woorden die hij uitspreekt daardoor van grote waarde zijn.

 

Om even terug te keren naar Brecht. Hij kijkt ondertussen met andere ogen naar zichzelf als spreker. Hij beseft steeds meer dat hij een andere spreker mag zijn en zich niet meer hoeft te vergelijken met andere sprekers. Ondertussen hoeft Brecht in een vergadering of in een groep niet meer te spreken van zichzelf. Hij beseft dat spreken niet gelijkstaat aan competentie. En dat hij alleen hoeft te spreken als hij binnenin de drang voel om echt iets te delen. Als hij merkt dat hij een waardevolle bijdrage te leveren heeft aan het gesprek, dan gebruikt hij zijn stem.

 

Hoe zit het bij jou?

Geef jij jezelf de ruimte om af en toe niet te moeten spreken in bepaalde situaties? Of verplicht je jezelf om te moeten spreken in een vergadering?

 

Kan je vanaf nu jezelf meer en meer toestaan om stil aanwezig te mogen zijn in een groep? 

Je zal merken dat het interne geworstel verdwijnt en dat er daarmee heel wat druk van je schouders valt. Zodra je jezelf deze ruimte geeft - dat het ok is om af en toe gewoon te zwijgen en niet te spreken in bepaalde situaties - zal je minder gespannen zijn en bijgevolg ook makkelijker spreken. Alsof het zwijgen weer ruimte geeft aan het spreken.

 

Herken jij jezelf in de verhalen van Sandra of Brecht?

Ik hoor graag jouw verhaal. 

 

 

Ben jij ook eerder van het introverte type en zou je willen leren hoe je dat kan omarmen en meer jezelf zijn als het op spreken aankomt? 

Wil je graag leren om je stem op een krachtiger manier in te zetten op het moment dat je dat echt wil? 

 

Dan nodig ik je van harte uit voor mijn online workshop "In 3 stappen naar meer spreekdurf en spreekkracht"  

Deze is voor iedereen die sterker in zijn schoenen wil staan als spreker en stappen wil zetten naar meer spreekdurf en spreekkracht. Je ontdekt er de 3 pijlers om met meer durf en overtuigingskracht het woord te nemen.